نوید شاهد | فرهنگ ایثار و شهادت

اين مقاله درصدد است تا به بررسي اين مسأله بپردازد كه آيا نهادهاي آموزشي ما قادرند تا فضايلي چون فرهنگ ايثار و شهادت را تعميق بخشند و گسترش دهند. براي پاسخ به اين سؤال نگارنده به بررسي ماهيت و كاركردهاي نظام هاي اموزشي مدرن پرداخته و نشان داده است كه مهم ترين كاركرد مدارس جديد، سازگار كردن دانش آموزان با محيط طبيعي و اجتماعي است. مدارس اين كار را با آموختن دانش ها و مهارت هاي لازم براي سازگاري آن ها انجام مي دهند. سازگار كردن فرد با زندگي، رويكردي است كه نظام هاي آموزشي با غلبه نگرش دنياگرايي اتخاذ كرده اند. در اين نگرش هدف آموزش و پرورش نه فضايل اخلاقي و معنوي، بلكه توانايي برخورداري از زندگي و سيطره بر آن است. اين نگرش سبب رشد اقتصاد سرمايه داري و در نتيجه سيطره ي اقتصاد بر آموزش و پرورش شده است. حاصل اين وضعيت اتخاذ جهت گيري بازاري مراكز اموزشي است. در ادامه ي مقاله به اختصار، ماهيت و كاركردهاي نظام آموزشي ايران در سه دوره ي ماقبل دوره ي پهلوي، دوران پهلوي و پس از انقلاب مورد بحث قرار گرفته است. نتيجه ي بحث طرح اين نكته بوده است كه نظام آموزشي كنوني از بيماري دوگانگي ساختاري رنج مي برد و هنوز نتوانسته ميان نوع نگرش و عمل سنتي و مدرن، جمع ارگانيكي قابل توجهي به وجود آورد. چنين وضعيتي سبب گرديده كه مدارس ما نتوانند نه فرد را براي سازگاري موثر با زندگي مهيا كنند و نه فضايل اخلاقي چون از خود گذشتگي و مقاومت در برابر ستم را رشد دهند. بي گمان اگر چنين فضايلي در مردم ايران باشد محصول آموزش و پرورش رسمي نيست. در بخش پاياني نيز مولف با طرح اين نكته كه مدارس ما در صورتي كه بخواهند به تعميق فرهنگ ايثار و شهادت و يا هر آرمان اخلاقي ديگري بپردازند، بايد از يك سو سنت فرهنگي خود را عميق بشناسند و معرفي كنند و از سوي ديگر زمينه ي شناخت دقيق تر تمدن غرب را فراهم نمايند. و با اتكاء به نگاهي انتقادي، نظريه هاي انسان شناسي و معرفت شناسي جديد را مبنايي براي ايجاد زمينه اي مناسب براي معنابخشي به سنت در پرتو وضعيت جديد قرار دهند. هم چنين اجازه دهند تا دانش آموزان خود در ارتباطي انساني و گرم با معلم به بازتفسيري و تاويل ارزش هاي سنتي اقدام كنند.

ايثار و شهادت به عنوان يكي از مهم ترين ارزش هاي ديني و ملي نقش موثري درتداوم و پايداري جامعه ي اسلامي در طول تاريخ اسلام و ايران ايفا كرده است. تحقيق حاضر در چارچوب روش پيمايش با نمونه اي300 نفري بمنظور بررسي نگرش دانشجويان پيام نور استان اردبيل به مقوله هاي ايثار و شهادت انجام گرفته است. در اين راستا نگرش به ايثار و شهادت در سه بعد اعتقادي، رفتاري و عاطفي بررسي شده است. نتايج اين مطالعه نشان مي دهد كه ميزان نگرش اعتقادي به ايثار و شهادت در مقايسه با نگرش رفتاري و عاطفي بيشتر است.

درهيچ مقطعي از تاريخ چندهزارساله ي ايران، به اندازه ي دوران دفاع مقدس ارزش هاي ملي واسلامي ايراني متبلور نگرديد. ارزش هاي دفاع مقدس و فرهنگ ايثار و شهادت علاوه بر اين كه ازتنوع ولطافت خاصي برخوردارند، داراي پايداري وثبات ويژه اي نيز مي باشند واين بدليل، ويژگي هاي منحصر به فرد دوران دفاع مقدس در متجلي شدن ارزش هاي انساني است. در اين مورد شواهد بسياري را مي توان بيان كرد كه اصرار نوجوانان براي اعزام به جبهه ها يكي از اين موارد است. اين پژوهش به صورت پيمايشي در جامعه ي 3... نفري فرهنگيان شهر نجف آباد ودر نمونه اي به حجم 34. نفر در سال تحصيلي 1386-1385 براي بررسي راه بردهاي تقويت فرهنگ ايثار وشهادت بين دانش آموزان انجام گرفته است. براين اساس سؤالات مطرح شده در اين تحقيق عبارتند از: 1-راه بردهاي فرهنگي تقويت فرهنگ ايثار وشهادت بين دانش آموزان چيست؟ متغيرهاي اين سؤال عبارتنداز: معرفي و شناساندن اسوه هاي ايثار وشهادت به نسل جوان، شناسائي احساس خودباوري مذهبي وملي ناشي از فرهنگ ايثار وشهادت دردانش آموزان، ارائه و معرفي جلوه هاي زيباي وصيت نامه هاي شهدا به دانش آموزان، بررسي وتوضيح ديدگاه حضرت امام خميني(ره) و مقام معظم رهبري در مورد ايثار وشهادت براي دانش آموزان، تشريح وتوضيح نقش فرهنگي ايثار وشهادت براي دانش آموزان. 2-راه بردهاي آموزشي تقويت فرهنگ ايثار وشهادت بين دانش آموزان چيست؟ متغيرهاي اين سؤال عبارتنداز: تشويق ودعوت دانش آموزان به تحقيق وبررسي دركتب ومقالات مربوط به فرهنگ ايثار وشهادت، تحليل و بررسي فرهنگ ايثار وشهادت در طول تاريخ براي دانش آموزان، آموزش راه هاي رسيدن به ملاك ها ومعيارهاي ايثار وشهادت، آموزش ومعرفي عوامل گرايش به فرهنگ ايثار وشهادت، برگزاري دوره هاي آموزشي فوق برنامه در جهت معرفي موانع گرايش به فرهنگ شهادت وايثار. 3-راه بردهاي اجتماعي تقويت فرهنگ ايثار وشهادت بين دانش آموزان چيست؟ متغيرهاي اين سؤال عبارتنداز:ارائه ي ديدگاه جامعه شناختي از تاثير فرهنگ ايثار وشهادت به دانش آموزان، مواجه نمودن دانش آموزان با فرماندهان وافراد موثر در دفاع مقدس به عنوان نمادهاي فرهنگ ايثار وشهادت، بازديد وحضور در مناطق جنگي از نظر بعد مكاني فرهنگ ايثار وشهادت، استفاده از هنرهاي تجسمي ونمايشي در ترويج فرهنگ ايثار وشهادت، حضور در آرامگاه شهدا و بيمارستان هاي جانبازان وشناسائي اجزاء فرهنگ ايثار وشهادت. از ديدگاه اعضاي نمونه ي راه بردهاي فرهنگي بيش ترين تاثير را در تقويت فرهنگ ايثار وشهادت بين دانش آموزان داشته است. پس از آن راه بردهاي آموزشي و اجتماعي به ترتيب بيش ترين تاثير را در اين زمينه داشته اند. در پايان نوشتار براساس يافته هاي تحقيق پيشنهاداتي مانند: ارائه ومعرفي اسوه هاي دفاع مقدس با استفاده از: خاطرات رزمندگان وفرماندهان دفاع مقدس، مقالات وكتب نوشته شده در مورد دفاع مقدس، يادنامه هاي شهدا، وصيت نامه هاي شهدا، استفاده وزارت آموزش وپرورش به نحوي شايسته وجذاب از وصيت نامه هاي شهدا براي معرفي هر چه بيشتر دفاع مقدس وارزش هاي آن وترويج فرهنگ ايثار و شهادت و.... ارائه شده است.

«فرهنگ ايثار و شهادت» از ويژگي هاي اديان الهي به ويژه دين مقدس اسلام است. اساساً ايثار و فداكاري و از خود گذشتگي فقط در منطق اديان الهي مفاد و مفهوم پيدا مي كند. مكتبي كه جهان را منحصر به عالم طبيعت مي داند و عالم غيب و حساب و كتاب و قيامت را انكار مي كند، دليلي ندارد پيروان خود را به ايثار فرا بخواند. هيچ مكتب مادي نمي تواند پيروان خود را بي آنكه انتظار متقابلي از ديگري داشته باشد، به فداكاري دعوت كند. زيرا تنها معيار و ميزان «نفع خويش» است و بس. اگر گذشتن از مال و بخشيدن آن به ديگران هم در اين بينش با تكلفاتي قابل توجيه باشد، از جان گذشتگي به خاطر ديگري هيچ توجيه معقولي ندارد. ايثار و از جان گذشتگي تنها در مكاتبي قابل توجيه است كه فراتر از زندگي در اين دنيا، اعتقاد به زندگي جاويدان در آخرت نيز در آن مطرح باشد. كسي مي‏تواند اهل ايثار و فداكاري باشد كه به سعادتي براي خود پس از مرگ معتقد باشد و به خاطر رسيدن به مقام قرب الهي از خود بگذرد. استقبال از شهادت كه اوج ايثار و فداكاري و از جان گذشتن است تنها از انساني سر مي‏زند كه به عالم غيب و آخرت معتقد باشد؛ از همين رو حضرت امام خميني، رهبر فقيد انقلاب اسلامي در سال هاي آغازين پس از پيروزي انقلاب فرمودند كه مبادا فريب شعارهاي دروغين مكاتب مادي را بخوريد. ايشان شعارهاي «ايثار و از جان گذشتگي» رهبران كمونيسم را فريبه كاري و بازي‏گري مي‏دانست كه به منظور فريب دادن و بهره‏كشي از ساده‏لوحان سر داده مي‏شود(صحيفه ي نور، ج 2، 5 و 18؛ ج 4، 252). «عمليات شهادت‏طلبانه» در اين مقاله به اقدامي اطلاق مي‏شود كه شخصي با قصد قربت و با علم به شهادت و با هدف ضربه زدن به دشمن، به انجام آن مبادرت مي‏ورزد و در اين راه كشته شود. در تاريخ اسلام و سيره ي اولياي الهي بالاخص سالار شهيدان حضرت امام حسين(ع) و يارانش، نمونه ي اين اقدام به چشم مي‏خورد و امروزه نيز با شيوه ي جديد در ممالك اسلامي وجود دارد. در اين مقاله تلاش شده است با تفكيك عمليات استشهادي از عمليات انتحاري، مشروعيت شهادت‏ طلبي در آيات، روايات، سيره ي معصومان و لسان فقهاي شيعه و سني را مورد بررسي قرار دهيم.

هدف از اين پژوهش، بررسي نقش برنامه هاي شبكه هاي سراسري سيما در حفظ و تقويت فرهنگ ايثار و شهادت از ديدگاه دانشجويان دانشگاه آزاد اسلامي- واحد خوراسگان در سال تحصيلي1386-1385است. بدين منظور، پرسشهاي تحقيق در خصوص موضوع در چهار مؤلفه :«گرايش جوانان به ارزشهاي ايثار و شهادت »، «تقويت روحيه ايثار» «تقويت روحيه شهادت» و «الگو سازي و اسطوره سازي مطلوب پيرامون ارزشهاي ايثار و شهادت در جامعه» تدوين گرديد. روش تحقيق مورد استفاده در پژوهش حاضر توصيفي - پيمايشي است. جامعه آماري اين پژوهش، مشتمل بر 10023 دانشجوي دانشگاه آزاد اسلامي- واحد خوراسگان است كه در نيمسال دوم سال تحصيلي 1386-1385 مشغول به تحصيل هستند كه از بين آنها 300 نفر بر اساس روش نمونه گيري تصادفي ساده انتخاب شدند. ابزار اندازه گيري اين پژوهش پرسشنامة محقق ساخته، شامل دو بخش است كه با استفاده از طيف پنج درجه اي ليكرت رتبه بندي شد. پايايي پرسشنامه با ضريب آلفاي كرونباخ 95% محاسبه گرديد. براي تجزيه وتحليل آماري داده ها از دو سطح آمار توصيفي (فراواني، درصد، نمودار و ميانگين) و استنباطي(آزمون هاي t تك متغيره، تحليل واريانس يكطرفه،T مستقل وT2 هتلينگ) استفاده شد و اين نتايج به دست آمد: ازنظر پاسخ دهندگان نقش شبكه هاي سراسري سيما برمؤلفه هاي فرهنگ ايثار و شهادت؛ يعني گرايش جوانان به ارزشهاي ايثار و شهادت با ميانگين (17/3)،تقويت روحية ايثار با ميانگين(15/3)، تقويت روحيه شهادت با ميانگين(19/3)، الگو سازي و اسطوره سازي در جامعه با ميانگين (22/3)، بيش از سطح متوسط ارزيابي شده است.

مقاله پيش رو، حاصل پژوهشي است كه در زمينة فرهنگ ايثار و شهادت در كتابهاي دورة ابتدايي به روش تحليل محتوا انجام شده است. ما به منظور انجام اين پژوهش يك سيستم مقوله بندي با توجه به ادبيات و پيشينة موضوع فراهم كرده ايم كه متغير ها و مقوله هاي ايثار و شهادت را شامل مي شود. اين فرآيند كه به فرآيند خود تنظيمي نيز شهره است، در ادامه ما را بر آن داشت كه تغييراتي در سيستم مقوله بندي خود ايجاد كرده، مقوله ها و بعضا متغيرهايي را بدان بيفزاييم يا از آن بكاهيم. برگه كدگذاري بر اساس سيستم مقوله بندي طراحي شد. جامعة آماري پ‍‍ژوهش، همة كتب دورة ابتدايي، و واحد تحليل محتوا در اين پژوهش، درس در نظر گرفته شده است. نتايج حاصل از پژوهش براي برنامه- ريزان حوزة كتب درسي آموزش و پرورش مي تواند مفيد واقع شود. به عبارتي، اين مقاله نشان خواهد داد كه در كتابهاي دورة ابتدايي به چه ميزان به فرهنگ ايثار وشهادت پرداخته شده است.

فرهنگ ايثار و شهادت در نظام اسلامي از مهمترين ويژگي هاي مكتب تشيع به شمار مي رود و به يمن و بركت همين فرهنگ بوده است كه حقايق اسلام تاكنون پابرجا و زنده باقي مانده است و چنانچه اين فرهنگ به درستي حفظ و انتقال داده شود، سعادت جامعه را براي هميشه تضمين خواهد نمود و چنانچه به فراموشي سپرده شود، لطمات جبران ناپذيري را متوجه جامعه خواهد ساخت. منظور از فرهنگ ايثار و شهادت مجموعه نظام ارزشها، باورها و الگوهاي هنجاري هدايتگر به مجموعه نقشها، رفتارها و روابط اجتماعي برخاسته از جهان بيني اسلامي، فرهنگ عاشوراي حسيني و آرمانهاي انقلاب اسلامي و انديشه هاي حضرت امام خميني(ره) و جامعه ايثارگران است. در راستاي ترويج فرهنگ ايثار وشهادت در جامعه، اين تحقيق در پي بررسي عوامل مؤثر در ترويج فرهنگ ايثار و شهادت در ميان دانشجويان دانشگاه شاهد برآمده و تأثير خانواده، دانشگاه، رسانه هاي گروهي و نهادهاي مذهبي را در ترويج اين فرهنگ در ميان دانشجويان دانشگاه شاهد مطالعه نموده است. روش تحقيق، توصيفي- پيمايشي و ابزار گردآوري اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته است. جامعه آماري تحقيق شامل دانشجويان دانشگاه شاهد تهران است كه از تعداد 2460 نفر دانشجوي شاغل به تحصيل در نيمسال دوم سال تحصيلي 85-84، 246 نفر به عنوان جامعه آماري در نظر گرفته شده اند. تجزيه و تحليل اطلاعات با استفاده از نرم افزار آماريSPSS انجام شده است و نتايج تحقيق حاكي از آن است كه خانواده، مهمترين عامل در ترويج فرهنگ ايثار وشهادت در ميان دانشجويان دانشگاه شاهد است.

مقاله حاضر به بررسي و تبيين نقش مالك اشتر در بازشناسي الگوي فرهنگ ايثار و شهادت پرداخته است. روش تحقيق در اين مقاله توصيفي ـ تحليلي و با استفاده از منابع درجه اول بوده است. نظريه مقاله آن است كه مالك اشتر، مفاهيم فرهنگ جهاد، ايثار و شهادت را به شكل عملي در حيات خود تحقق عيني بخشيد. در متن مقاله به شخصيت انسان و قدرت تأثيرگذاري و تأثيرپذيري وي از جامعه اشاره خواهد شد. امام علي(ع) الگوي برگزيده را رسول خدا(ص) و اهل بيت (ع) و ياران حق گرا و قناعت پيشه خود معرفي مي نمايد. مالك اشتر را بايد يكي از نخبگان ياران امام علي(ع) دانست كه مي تواند الگوي عملي فرهنگ جهاد، ايثار و شهادت براي جامعه اسلامي باشد. حيات مالك همواره در راه جهاد و كوشش براي گسترش ارزشهاي اسلامي و علوي گذشت. وي در حمايت از امام علي(ع) قدمي واپس نگذاشت و نخستين قيام شيعي را در كوفه، در حمايت از آن حضرت رهبري كرد و در شكل دهي خلافت ظاهري امام علي(ع) نقش تعيين كننده اي داشت. مالك در راه حمايت از اسلام و امام علي(ع) تا آنجا پيش رفت كه به فوز شهادت نايل گرديد. نگارنده در ارزيابي شخصيت مالك و رموز موفقيّت وي، سيرة او را با يكي از ياران حق گراي آن حضرت و يكي از سرداران دنياگراي اسلام مقايسه خواهد كرد تا نقش مالك در اين موضوع بيشتر روشن گردد.

جنگ بي ترديد از شگفت انگيزترين پديده هاي اجتماعي است كه تمام ابعاد بشري جامعه را به شدت تحت تاثير قرار مي دهد. اين پديده پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران به عنوان يكي از تاثير گذارترين عوامل در بعد فرهنگي بود كه آن هم تمام مسايل فرهنگي دفاع، از جمله ايثار، شهادت، جهاد و مقاومت و... را در برمي گيرد. اين مقاله، با هدف تبين كنش متقابل بين جنگ و فرهنگ ايثار و شهادت، با رويكردهاي جامعه شناختي مورد بررسي قرار گرفته است؛ بنابراين ضمن تعريف چند مفهوم كليدي از جمله ايثار، شهادت، فرهنگ و جنگ، به تحليل خودكشي دگر خواهانه يا غير خواهانه و با استفاده از الگوي دوركيمف به تحليل جامعه شناختي فرهنگ ايثار و شهادت طلبي هاي دوران دفاع مقدس پرداخته است و موضوع جنگ ايران و عراق و همبستگي هاي اجتماعي وابسته به جنگ را مورد بررسي قرار داده است.

فصل مشترك همه اولياي الهي و خيرخواهان بشري حفظ كرامت و حرمت انسان هاست كه عامل صلح و امنيت و سعادت همگاني است. اين هنجارهاي عمومي آنگاه كه آماج حرمت شكنان قرار مي گيرد، نياز به پاسداري دارد.براي مقابله با متجاوزان در همه زمان ها افرادي ايفاگر وجود داشته است، كه با گذشتن از خود پاسدار امنيت عموم جامعه بوده اند. چگونگي ظهور و تجلي اقدامات اين افراد در قالب ايثار و شهادت در برهه هاي مختلف زمان و نقش زنان در اين ميان از جمله نكاتي است كه در مقاله حاضر به آن پرداخته مي شود. مقدمه خلقت انسان به گونه اي است كه هر فرد انساني با تفاوت ها و تمايزاتي كه دارد علاوه بر ظرفيت هاي جديدي كه در ارتباط با ديگر انسان ها براي زندگي اجتماعي فراهم مي آورد، اختلافاتي در پيوند با ديگران آشكار مي سازد كه گاه به تعارض در زندگي جمعي با آنان ظاهر مي سازد از سوي ديگر برخي مختصات نفساني انسان ها آنگاه كه بدون كنترل و هدايت عقل از مسير فطرت خارج مي شود در راستاي اراده شيطاني مصيبت ها و ناملايمات گوناگوني را بر ديگر انسان ها تحميل مي كند.

جهاد از واجبات ركني اسلام است و وجوب آن كفايي مي باشد. روح جهاد دفاع است نه تهاجم. رعايت اصل عدالت وعدم تجاوز از حدود انساني در مقابله با دشمن مورد تاكيد اسلام و شرط پيروزي در ميدان پيكار است. جنگ بايد در برابر متجاوز انجام گيرد، و بر ضعيفان واجب نيست. اما در مواقع هجوم دشمن، دفاع بر همگان واجب است. و زنان از اين مورد مستثنا نيستند. عموميت ادله جهاد و دفاع دلالت بر جواز شركت زنان در عرصه ايثار و شهادت دارد. سيره پيامر خدا(ص) و امامان معصوم(ع) حاكي از جواز حضور زنان دركنار مردان است.

امروزه يكي ازدغدغه ها ونگراني هاي مسئولين كشور و دلسوزان جامعه به خصوص افرادي كه به نحوي با مسايل فرهنگي و اجتماعي سروكاردارند ، موضوع تهاجم فرهنگي از بيرون وغفلت وسهل انگاري درامور فرهنگي دردرون است واينكه درمقابله فرهنگي بايد چه گونه عمل كرد . بديهي است درهرمبارزه ونبردي بايدبين نيروي مهاجم ونيروي هماورد او سنخيت وتناسب لازم وجود داشته باشد ، مثلا دريك جنگ نظامي بايد از تجهيزات وفنون نظامي برتر برخوردار بود ودريك مبارزه سياسي از روشهاي سياسي مناسب بهره گرفت ودريك مواجه ورويارويي فرهنگي از فرهنگ وعوامل فرهنگي مناسب ، غني ومتقن استفاده كرد . لذا در يك تقابل فرهنگي بايد متكي به فرهنگ اصيل وريشه داري بود تا بتواند با مظاهر ضد قرهنگي مهاجم مقابله كند وروشن است كه استفاده از روشهاي غلط وبرخوردهاي غير اصولي وعدم توجه به مباني ، نه تنها درجهت حل موضوع كمكي نمي كند كه چه بسا آثار منفي ناشي از آنها به آسياب دشمن ريخته وروند استحاله فرهنگي را تشديد مي كند. البته ممكن است برخي حركات و روشهاي غيراصولي دركوتاه مدت تأثيرات مقطعي داشته باشد ، امّا اين راه چاره وحل مبنايي مسأله نيست ، بلكه مشكل درجايي ديگر ويا چهره اي ديگر ظهور خواهد كرد . پس ما درمقابله با آنچه امروزه به عنوان تهاجم فرهنگي ويا سير به سوي بي هويتي دربخشي از جامعه ناميده مي شود ، نيازمند به يك فرهنگ غني وعميق وقدرتمندي هستيم كه موجب عزت وكرامت انسانها شود وآنها را از سقوط حفظ نمايد واين نيست مگر فرهنگ غني وعزت بخش مجاهدت وشهادت كه مبتني بر تشيع علوي است . همان فرهنگي كه شهداي عزيز ما با تأسي به آن از دو ميدان جهاددرون وبيرون سرافراز وفاتح بيرون آمدند .

دست يافتن به فرهنگ پر ارزش ايثار و شهادت و گسترش دادن آن در همه­­ي سطوح اجتماع به هماهنگي تمام مجموعه­هاي تأثيرگذار و استفاده­ي بهينه از همه­ي امكانات و ابزارهاي فرهنگ ساز جامعه نياز دارد. خانواده­ها به عنوان اولين و مهمترين پايگاه شكل­گيري و رشد شخصيت و فرهنگ افراد، جدي­ترين وظايف و مسؤوليت­ها را در اين عرصه برعهده دارد. وسايل ارتباط جمعي همچون صدا و سيما، روزنامه­ها و... دومين دسته از عوامل تأثيرگذار فرهنگي هستند كه مي­توانند هماهنگ و همراه با خانه و مدرسه و دانشگاه، نرم­افزار لازم را براي ساختن و گستردن فرهنگ ايثار و شهادت در تمام لايه­هاي اجتماع مهيا نمايند. مراكز آموزشي، از كودكستان گرفته تا دانشگاه سومين مجموعه­اي هستند كه مي­توانند با تهيه منابع علمي مناسب و رفتارهاي صادقانه و محبت­آميز و منطقي و فضاسازي هدفمند محيط آموزشگاهها، فرهنگ ساخته شده توسط خانواده­ها را در دل و جان دانشجويان نهادينه ساخته و آنان را آماده­ي ايثار و فداكاري در راه حق نمايند.

وقتي صحبت از مقوله فرهنگ ايثار و شهادت مي شود، سوالات متعددي در اذهان متبادر مي شود . معمولا اين سوالات از عدم شناخت صحيح وهمه جانبه نسبت به موضوع ايثار وشهادت ناشي مي شود. اگر با تحليل عميق به اين موضوع نگاه كنيم، به تمام شبهات وسوالات نهفته در اذهان پاسخ داده مي شود واين چيزي است كه دراين مقاله مختصر در صدد آنيم. مقدمتاً بايد گفت عنصر مبارزه با ظلم وتجاوز در تمام جوامع و فرهنگ ها امري مقدس وضروري است ويكي از عناصر مهم درحفظ حيات حقيقي بشريت است كه انسان در طول تاريخ به آن محتاج بوده، ليكن در برهه هايي از زمان و به دلايل شرايطي خاص، اين فرهنگ ظهور، بروز وتجلي بيشتري داشته است. هر زمان كه ظالم يا متجاوزي قدعلم كرده است، مرداني غيور با اراده اي پولادين وبا فداكاري و از خود گذشتگي درمقابلشان ايستاده و با ظلم وتجاوز مبارزه كرده اند، حال يا در راه هدف والاي خود كشته شده اند و يا به فتح و پيروزي رسيده وظلم ومتجاوز را سر جاي خود نشانده اند . مصاديق حقيقي چنين مبارزاتي درتاريخ ملل مختلف با هر كيش و آئيني فراوان يافت مي شود كه بعضي از نمونه هاي ان حتي در قصه ها، داستان ها واشعار سينه به سينه نقل شده است. اما در دين مبين اسلام و به ويژه در مكتب تشيع به دليل ويژگي هاي خاص درآن وتأكيد برحفظ حيات معنوي وعزت مسلمين درخصوص مبارزه با ظلم، تجاوز و فساد و.... سفارشات وتأكيدات مهمي شده است، لذا دراين مقاله مباني و شاخص هاي فرهنگ ايثار وشهادت بررسي مي شود.