عمليات نصر 4

پس از عملیات كربلای 10 ، شهر ماووت عراق در تیررس رزمندگان اسلام قرارگرفت و در عملیات نصر 4 آزادسازی آن طرح‌ریزی شد .

رزمندگان اسلام ، پس از شناسایی منطقه توسط نیروهای اطلاعات عملیات ، مجهز به سلاح سبك و نیمه‌سنگین ، حركت خود را از خطوط عملیات كربلای 10 و محورهای اطراف آن به سمت هدف آغاز كردند و پس از راهپیمایی طولانی و با حفظ اصل غافلگیری ، به محورهای عملیاتی شهر ماووت نزدیك شدند .

لشكر قدس گیلان مانند دیگر لشكرها مأموریت یافت كه خطوط دشمن را درهم شكند . این لشكر با نیروهای مجرب خود به عمق خاك عراق و سمت شهر ماووت نفوذ كرد و پس از پشت‌سر گذاشتن موانع ، در شرایط سرد و یخبندان منطقه ، به خطوط تماس دشمن نزدیك شد . یورش بی‌امان به مواضع دشمن آغاز و با شلیك گلوله منور از دو سمت ، منطقه مثل روز روشن شد . دشمن زخم خورده با شلیك انواع گلوله سعی كرد كه مانع نفوذ رزمندگان به خطوط پدافندی آنها شود ، ولی برتری آتش قوای اسلام مانع تحركات دشمن شد .

لشكرهای دیگر نیز پس از نفوذ به عمق 25 كیلومتری خاك عراق ، هجوم خود را از محورهای مختلف به نیروهای عراق آغاز كردند و پس از نبردی سنگین موفق شدند ارتفاع ژاژیله ، اسپیدر دره و كلیه راههای مواصلاتی منتهی به شهر ماووت را به كنترل خود درآورده و مسدود كنند .

در این عملیات ، تیپ 443 از لشكر 27 عراق هدف سنگین‌ترین حمله قرار گرفت و به همراه بیش از نیمی از امكانات تیپ 603 پیاده منهدم شد . رزمندگان برای تصرف شهر ماووت ، جنگ را شدت بخشیدند . یگان تخریب نیز همراه و همگام با رزمندگان برای خنثی ساختن میادین مین به پیش تاخت . قوای اسلام با توجه به كوهستانی بودن منطقه و با به كارگیری تاكتیكهای ویژه جنگ كوهستانی و هماهنگی عالی همه موانع را از سر راه برداشتند كه در این میان 27 دستگاه تانك و نفربر عراق منهدم و 5 دستگاه نیز به غنیمت گرفته‌شد .

آتشبار ارتش اسلام كه تا قبل از شروع عملیات خاموش بود ، با آغاز درگیری ، مواضع دشمن را به شدت زیر آتش گرفت و خسارت سنگینی به آنها وارد كرد ، به طوری كه منطقه مملو از اجساد بعثیها و لاشه‌های سوخته و نیم‌سوخته ادوات زرهی آنها شد . فرماندهان ارتش عراق برای جلوگیری از پیشروی رزمندگان اسلام و همچنین تقویت روحیه نیروهای خود ، نیروهای هوایی را وارد معركه كردند .

آتشبار ضدهوایی ایران به مقابله با جنگنده‌های دشمن پرداخت و یك فروند از آنها را مورد هدف قرار داد و ساقط كرد . رزمندگان با تثبیت مواضع متصرقه خود و به غنیمت گرفتن مهمات دشمن ، مقدمات آزادی شهر ماووت را فراهم كردند و این شهر در یك قدمی آزادی قرار گرفت . یگان مهندسی _ رزمی با تمام امكانات تلاش كرد تا جاده‌هایی را برای عبور خودروها به منظور تداركات رزمندگان هموار كند .

مرور كوتاهي بر عمليات:

در ادامه عمليات کربلاي 10 ، عمليات نصر 4 با طراحي و فرماندهي سپاه پاسداران ، در چند محور،درمنطقه شمالي استان سليمانيه و با هدف پيش روي به سوي شرق سليمانيه و تصرف شهر ماووت در تاريخ سی و یکم خرداد 66 با رمزمبارک «يا امام جعفر صادق (ع)» در ساعت 2 بامداد ، از قرارگاه نجف آغاز شد . ماموريت اصلي در اين عمليات تصرف و تامين شهرک ماووت بود ، که به عهده لشکر قدس گيلان گذاشته شده بود . براي اين مهم ابتدا مي بايست ارتفاع ژاژيله تصرف و تامين، و سپس تک براي تصرف و تامين شهرک ماووت ادامه مي يافت .لذا قرار شد تدابير مربوط به امور رزم و عمليات لشکر قد س توسط سردار شهيد حسين املاکي صورت گيرد.در اين عمليات لشکر 14 امام حسين(ع) در جناح راست و لشکر 25 کربلا در جناج چپ لشکر قدس گيلان ماموريت داشته اند

.نيروهاي اطلاعات لشکر قدس که باهمت سردار حسين املاکي به کادر مجربي تبديل شده بودند، توانستند به عمق مواضع دشمن نفوذ ، و راههاي مناسبي را براي عبور گردانهاي پياده کشف نمايند . در اين عمليات لشکر قدس با 2 تيپ ، به استعداد 5 گردان پياده، موفق شد طي 2 مرحله ماموريت خود را صد در صد با موفقيت به انجام رساند . سرعت عمل رزمندگان لشکر قدس به حدي بوده که معاون تيپ مستقر در ژاژيله عراق به اسارت نيروهاي اسلام درآمد . در اين عمليات رزمندگان اسلام در 2 شبانه روز موفق شدند به اکثر اهداف مورد نظر دست يابند . نيروهاي دشمن نيز متقابلاً در روزهاي بعد چندين باراقدام به پاتک کردند که همه اين اقدامات به شکست انجاميد . در جبهه خودي نيز با اعزام يگان هاي تازه نفس به منطقه چند عمليات به منظور دفع نواقص محورهاي شاخ قشان و تپه دو قلو انجام شد. اين عمليات پس از 15 روز پايان يافت که نتايج آن : آزاد سازي شهر ماووت و ارتفاعات ژاژيله ، شاخ قشان ، يال غربي ، گولان ، تپه دوقلو (بالو کاوه) ، دشت بالوسه ونيز ترميم برخي از خطوط پدافندي عمليات کربلاي 10 بود. در اين عمليات تعداد 557 نفر از نيروهاي دشمن به اسارت رزمندگان اسلام در آمدند و بيش از 6000 نفرازنيروهاي دشمن کشته و زخمي شدند.در اين عمليات فرمانده تيپ 2 قدس گيلان سردار شهيد مهدي خوش سيرت به شهادت رسيد.

تصرف‌ شهر ماووت‌ عراق‌

در طرح‌ جديد فرماندهان‌ قواي‌ ايراني، برخي‌ ارتفاعات‌ از جمله‌ «ژاژيله»، «اسپيدار»، «گلان» و چند ارتفاع‌ مهم‌ ديگر در منطقه‌ عمومي‌ «ماووت» آزاد شد، اما توقف‌ عمليات‌ و تلاش‌هاي‌ دشمن‌ به‌ منظور باز پس‌ گيري‌ مناطق‌ فتح‌ شده‌ ديگر، باعث‌ گرديد تا عمليات‌ «نصر۴» براي‌ تكميل‌ پيروزي‌هاي‌ عمليات‌ كربلاي‌ ۱۰ طراحي‌ گردد. اين‌ اميد وجود داشت‌ كه‌ موفقيت‌ حاصله‌ از اين‌ عمليات‌ مقدمات‌ تصرف‌ ارتفاع‌ بلند «گرده‌رش» واقع‌ در غرب‌ رودخانه‌ «چولان» را فراهم‌ سازد تا بعد از آن، ايران‌ بتواند به‌ فتح‌ شهر ماووت‌ بينديشد.

شهر ماووت‌ به‌ لحاظ‌ موقعيت‌ و قدمت‌ از اهميت‌ ويژه‌اي‌ برخوردار است. انجام‌ عمليات‌ كربلاي‌ ۱۰ و درك‌ دشمن‌ از اهميت‌ اين‌ منطقه‌ و شهر ماووت‌ و افزايش‌ حضور دشمن‌ در ارتفاعات‌ مشرف‌ بر آن، اين‌ شهر را براي‌ ايران‌ به‌ يك‌ شهر نظامي‌ تبديل‌ كرده‌ بود. حركت‌ رزمندگان‌ اسلام‌ از تاريخ ۳۰ خرداد ماه ۱۳۶۶ به‌ سمت‌ هدفهاي‌ تعيين‌ شده‌ كه‌ يال‌ غربي‌ گلان‌ بزرگ‌ و ارتفاع‌ ژاژيله‌ و چند ارتفاع‌ ديگر شامل‌ آن‌ بود، آغاز شد. روز ۳۱ خرداد ماه۱۳۶۶ گردان‌ها به‌ طور هماهنگ‌ «عمليات‌ نصر۴» را با رمز «يا امام‌ جعفر صادق(ع)»شروع‌ كردند.

وسعت‌ منطقه‌ عملياتي‌ به ۵۰ كيلومتر مربع‌ مي‌رسيد. در اين‌ هجوم‌ شهر ماووت‌ و چند ارتفاع‌ مهم‌ به‌ دست‌ رزمندگان‌ اسلام‌ افتاد. اين‌ عمليات‌ دو هفته‌ ادامه‌ يافت‌ و طي‌ آن‌ ده‌ها قبضه‌ انواع‌ آتشبار، تعداد زيادي‌ خودروي‌ نظامي، ده‌ها دستگاه‌ تانك‌ و نفربر و مقدار زيادي‌ مهمات‌ و سلاح‌ سبك‌ و نيمه‌ سنگين‌ دشمن‌ منهدم‌ و ۷ تيپ‌ عراق‌ در نبرد با نيروهاي‌ ايران‌ آسيب‌ ديد. تعداد كشته‌ و زخمي‌ها و اسراي‌ دشمن‌ به‌ ۶۰۶۰ تن‌ رسيد. همچنين‌ در اين‌ عمليات‌ چندين‌ دستگاه‌ تانك‌ و نفربر و چندين‌ قبضه‌ انواع‌ سلاح‌ سبك‌ و سنگين‌ همراه‌ مهمات‌ به‌ دست‌ رزمندگان‌ اسلام‌ افتاد و تمامي‌ اهداف‌ مورد نظر تأمين‌ شد.

اهداف عمليات

تصرف شهرك ماووت، استقرار روي ارتفاع ژاژيله، ايجاد زمينه تصرف ارتفاع گرده‌رش و نيز به اسارت درآوردن تعداد زيادي از نيروهاي دشمن.

موقعيت منطقه

شهرك ماووت در ميان ارتفاعات بلند با يال‌هاي به هم پيوسته، صخره‌اي و صعب العبور واقع شده است كه تصرف آن با دشواري بسيار همراه است. ارتفاعات اين منطقه از شمال به مرز سردشت و رودخانه زاب و از جنوب به شهرك ماووت و جاده آسفالته منتهي مي‌شود. تسلط و اشراف ارتفاعات بر قسمت‌هايي از منطقه ماووت و پادگان و مواضع توپخانه در اين منطقه، بر اهميت و ارزش نظامي اين ارتفاعات مي‌افزايد.

ارتفاعات اين منطقه شامل گامو، هزاركانيان، بالوكاوه، قشن، گلان، ژاژيله و بالوسه در شرق رودخانه چولان و ارتفاعات گرده‌رش، ويولان، قشن، دولبشك، الاغلو و گوجار در غرب آن مي‌باشد. جاده‌هاي موجود در منطقه، راه‌هاي وصولي به ماووت را براي ايران از سمت سردشت و بانه و براي دشمن از چوارتا و سليمانيه تسهيل مي‌كند.

استعداد دشمن

پس از عمليات كربلا10 و حضور مستمر يگان‌هاي خودي در منطقه، دشمن به ايجاد موانع و خط دفاعي بادرت ورزيد. با نزديك شدن زمان عمليات نصر4 و افزايش تحرك يگان‌هاي خودي، كه در پي كسب آمادگي بودند، دشمن با آگاهي از وقوع احتمالي عمليات در محور ماووت اقدامات تدافعي خود را افزايش داد.

مسئوليت منطقه عملياتي به عهده لشكر 39 از سپاه يكم عراق بود. علاوه بر اين يگان، يگان‌هاي ديگري نيز به هنگام عمليات در منطقه حضور يافتند كه مجموع آنها به تفكيك به قرار ذيل مي‌باشد:

- لشكر 39 پياده، شامل: تيپ‌هاي 39 و 603 پياده، 4 دفاع الوطني، 99 مكانيزه، 65 و 66 نيروي مخصوص، يك گردان كماندويي و يك گردان مكانيزه مستقل.

- لشكر 34 پياده، شامل: تيپ‌هاي 94، 91، 77 و 504 پياده و گردان 4 از تيپ 1 كماندويي سپاه يكم

- يگان‌هاي تقويت، شامل: تيپ 439 پياده، تيپ‌هاي 3 و 16 نيروي مخصوص از گارد جمهوري، يك گردان از تيپ 103 پياده، سه گردان كماندو (از سه لشكر 27، 28 و 34)

- توپخانه، شامل: گردان‌هاي 670، 677، 196، 79 و 32